A gdyby tak w dobie koronawirusa i wysokiego kursu franka składając jedno oświadczenie, spowodować zawieszenie comiesięcznych rat kredytowych? Prawdopodobnie jest to jedno z marzeń frankowiczów, które coraz częściej staje się rzeczywistością. Sprawdź, w jaki sposób możesz otrzymać szansę na zabezpieczenie spłaty rat kredytu, podobnie jak 1720 członków słynnego pozwu grupowego przeciwko mBankowi.

9 czerwca 2020 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi wydał przełomowe orzeczenie w sprawie frankowiczów, którzy złożyli przeciwko mBankowi pozew grupowy, dotyczący umów kredytowych waloryzowanych do franka szwajcarskiego, zabezpieczonych hipoteką, dochodząc ich unieważnienia (sprawa o sygn. I ACa 80/19). Precedensowe postanowienie dotyczyło uwzględnienia wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczeń kredytobiorców grupowych o ustalenie, że umowy kredytowe przez nich zawarte są nieważne (w ramach przypomnienia, skutkiem unieważnienia umowy kredytowej jest m.in. to, że strony zobowiązane są do wzajemnego zwrotu świadczeń; bank oddaje kredytobiorcy sumę rat kapitałowo-odsetkowych wpłaconych przez kredytobiorcę, a kredytobiorca oddaje bankowi kwotę kredytu; więcej o skutkach unieważnienia kredytu przeczytasz https://bankownia.pl/kredyt-we-frankach-i-co-dalej-uniewaznienie-kredytu-frankowego-skutki-orzeczenia-tsue). Wyjątkowość orzeczenia polega na tym, że nigdy wcześniej sąd nie zabezpieczył w ten sposob tak znaczącej liczbie uczestników procesu ich roszczeń (o technicznych aspektach zawieszenie spłat w kredytach frankowych tytułem zabezpieczenia pisaliśmy więcej https://bankownia.pl/zawieszenie-splat-w-kredytach-frankowych-tytulem-zabezpieczenia-coraz-wiecej-orzeczen-korzystnych-dla-frankowiczow ).  

Na czym polega zabezpieczenie roszczenia w teorii?

Wydanie rozstrzygnięcia przez sąd zwłaszcza w sprawach frankowych może zająć sporo czasu. Może to spowodować, że w trakcie procesu sytuacja faktyczna lub prawna stron ulegnie zmianie na tyle, że nie będzie możliwym wyegzekwowanie roszczenia strony po zapadnięciu wyroku. Dlatego też, w celu ochrony interesów uczestników procesu, w tym przypadku frankowiczów, już w trakcie procesu sądy stosują przepisy o zabezpieczeniu roszczeń, umożliwiające ich zachowanie. Można sobie bowiem wyobrazić sytuację, kiedy na skutek dość popularnych już pozwów frankowiczów i ich licznych wygranych w sądach bank utraci płynność finansową albo celowo dokona zabiegów pozorujących niewypłacalność, w następstwie czego nie będzie w stanie zwrócić kwot rat nienależnie świadczonych przez klientów. 

Zabezpieczenia mają różną postać i zależą od rodzaju dochodzonego roszczenia. W przypadku roszczeń pieniężnych polegających na dochodzeniu określonej kwoty pieniężnej przybierają postać wyrażoną w zamkniętym katalogu Kodeksu postępowania cywilnego, często jako obciążenie nieruchomości lub zajęcie wierzytelności pozwanego. W sytuacji dochodzenia roszczeń niepieniężnych sąd udziela zabezpieczenia w sposób, jaki uzna za stosowny odpowiednio do okoliczności np. normując prawa i obowiązki stron na czas trwania postępowania. Tak też się stało w postanowieniu Sądu Apelacyjnego. 

Zabezpieczenie spłaty rat kredytu w praktyce

Przedmiotem omawianego wniosku grupowego było zabezpieczenie roszczenia o ustalenie, że umowy kredytu hipotecznego zawarte przez frankowiczów z mBankiem są nieważne, czyli roszczenia niepieniężnego. W związku z tym Sąd postanowił unormować prawa i obowiązki stron postępowania w taki sposób, że:

1.     względem wszystkich członków grupy zawiesił obowiązek płacenia comiesięcznych rat kapitałowych i odsetek, jeżeli:

¾   suma wszystkich świadczeń pieniężnych wpłaconych na rzecz banku była wyższa niż kwota kredytu rzeczywiście udostępnionego przez bank w polskich złotych; 

¾   kredytobiorca złoży bankowi oświadczenie o skorzystaniu z zabezpieczenia zawierające: numer umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego, informację, że suma rat wpłaconych na rzecz banku przewyższa kwotę udostępnioną przez bank w polskich złotych, dzień od którego kredytobiorcy chcieliby skorzystać z zawieszenia rat.

2.     zakazał bankowi wzywania do zapłaty kredytobiorców oraz wypowiedzenia umowy kredytowej.

Jeżeli więc frankowicz zdecyduje się na złożenie pozwu przeciwko bankowi, i jednocześnie złoży także wniosek o udzielenie zabezpieczenia poprzez zawieszenie spłaty rat kredytu, który zostanie pozytywnie rozpatrzony, a następnie przedstawi bankowi w oświadczeniu, że jak policzył kwota wpłacona do banku w ratach, określanych na podstawie zmiennego kursu franka przewyższa już faktyczną sumę kredytu udostępnioną przez bank w polskich złotych, ma znaczące szanse zostać zwolnionym na czas postępowania z obowiązku spłacania co miesiąc rat kapitałowo-odsetkowych.

Skutki postanowienia o udzielenie zabezpieczenia

Przede wszystkim, zawieszenie spłaty rat kredytu będące skutkiem zabezpieczenia roszczenia, jest dobrą okazją, aby nie czekając na zakończenie procesu, uwolnić się od obowiązku spłaty nienależnej kwoty rat. Sądy coraz częściej przychylne frankowiczom, widząc możliwość wydania pozytywnego wyroku, coraz częściej udzielają takich zabezpieczeń.  Uwzględnienie wniosku może dawać również nadzieję na ostatecznie pozytywne rozstrzygnięcie sprawy. Wydaje się wiec, że obok wakacji kredytowych (więcej o wakacjach kredytowych znajdziesz https://bankownia.pl/wplyw-pandemii-koronawirusa-na-kredyty-czy-i-jakie-rozwiazania-banki-moga-wprowadzic-co-z-frankowiczami-w-dobie-koronawirusa), złożenie oświadczenia może być nie tylko sposobem na uwolnienie domowego budżetu od wysokich rat kredytu, determinowanych kursem franka, ale także stanowić lekarstwo na trudną sytuację gospodarczą kredytobiorców związaną ze skutkami  koronawirusa.

Poza tym w związku z uzyskiwaniem coraz większej popularności przez wnioski o udzielenie zabezpieczenia jest nadzieja, że banki nie będą już jak dotychczas zwolennikami przedłużania procesów, ponieważ przestanie być ono dla nich opłacalne, co może także skutkować większą ilością zawieranych ugód.

Należy także mieć na uwadze, że w wypadku przegranej w procesie, kredytobiorca będzie zobowiązany do jednorazowego zwrotu bankowi należnej mu kwoty oraz możliwie także do wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału, o czym jedynie niezobowiązująco wspomniał w grudniu 2019 r. Sąd Najwyższy w swoim wyroku. Banki mogą również zaskarżyć postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia, ale tylko w przedmiocie orzeczenia sądu I instancji.

Ostatnie, jednak bardzo liczne postanowienia sądów choćby przeciwko bankom BPH, Getin Bank, mBank, Santander Consumer Bank, DNB Bank wskazują, że warto próbować dochodzić swoich praw w sądzie zarówno w przypadku osób posiadających kredyty indeksowane jak i denominowane.

Paulina Dyba

Bankownia.pl